Tazminat Ne Demektir?

​

Tazminat, "zarar karşılığı ödenen para, ödence" anlamına gelen Arapça kökenli sözcüktür. Türk Hukuk sistemimizde tazminat: hukuka, kanuna veya sözleşmeye aykırı bir davranış nedeniyle meydana gelen maddi ve/veya manevi zararların karşılığı olarak diğer tarafa ödenecek olan meblağı, yani zarar için ödenecek olan ödence bedelini ifade eder. Kural olarak tazminat, bir çeşit zenginleşme aracı değildir, yani tazminat talebinde bulunan kişi yalnızca zararının tazminini talep edebilir, ancak bu durumun istisnaları da mevcut olabilmektedir. 

​

Tazminat, somut olaya ve hukuki mahiyete göre maddi tazminat veya manevi tazminat olarak istenilebilir. Örneğin haksız bir saldırı sonucunda bir yakınını kaybeden kişilerin yakınları, destekten yoksun kaldıkları için maddi tazminat talep edebilecekleri gibi, kaybettikleri yakınlarına olan yakınlık durumlarına göre deneyimledikleri acı, elem, keder ve ızdırap nedeniyle manevi tazminat da talep edebilirler. 

​

​

Hangi Hallerde Tazminat Alınabilir?

​

Ülkemizde birçok farklı sebebe dayalı olarak tazminat talep edilmesi mümkündür. Bu sebeplerden uygulamada en sık karşılaşılan bazıları şunlardır:

1. Haksız fiil nedeniyle tazminat davası,

2. Sözleşmeye aykırılık nedeniyle tazminat davası,

3. Boşanma nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası,

4. İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle tazminat davası,

5. Tıbbi uygulama hatası(malpraktis) nedeniyle tazminat davası,

6. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti gibi iş hukukuna ilişkin alacak ve tazminat talepleri,

7. Trafik kazası nedeniyle değer kaybı tazminatı, kazanç kaybı tazminatı, hasar tazminatı ile diğer maddi ve manevi tazminat talepleri,

8. Fikri mülkiyet hakkının ihlali nedeniyle tazminat davası

​

Tabii bu hallerin hepsinde ve her halde tazminat alınması da mümkün olamamaktadır. Yukarıdaki nedenlerle açılacak olan tazminat davalarının neredeyse tamamında kusur, zarar ve illiyet bağına ilişkin bazı kurallar söz konusu olmakta ve her bir talep, kendi somut olayı dahilinde değerlendirilmeye tabi tutulmaktadır. Bu nedenle tazminat hukukuna dair olası bir hak ve alacağın varlığı halinde alanında uzman bir tazminat avukatının yardımından faydalanılması ve hukuki danışmanlık ile dava temsil hizmeti temin edilmesi tavsiye edilmektedir. 

​

​

Tazminat Avukatı Kimdir?

​

Hukuk sistemimizde avukatların ceza avukatı, boşanma avukatı veya tazminat avukatı şeklinde uzmanlaşmaları söz konusu değildir. Dolayısıyla aslında ülkemizde spesifik olarak "tazminat avukatı" adı altında özel olarak yürütülen bir avukatlık türü ve faaliyeti yoktur. Hukuk fakültesinden mezun olup avukatlık ruhsatnamesini almış olan her avukat, usulüne uygun bir şekilde yetkilendirildiği her işin takibini gerçekleştirebilir. 

​

Ancak uygulamada halk arasında bazı avukatların belirli alanlarda bilgi ve deneyim kazanmış olduklarının bilinmesi nedeniyle, bu avukatların "boşanma avukatı" veya tazminat avukatı" şeklinde fiilen çalıştıkları alanlar ile birlikte isimlendirildikleri görülebilmektedir. Bu nedenle tazminat avukatı teriminin, halk arasında tazminat dava dosyalarının takibinde gösterdiği bilgi ve becerilerinin sonucu olarak fiilen bu alanda faaliyetler yürüten meslektaşlarımıza ithaf edilen bir ifade olduğu söylenilebilir. Dolayısıyla tazminat avukatı, tazminat hukuku avukatı ya da tazminat davaları avukatı: Tazminat davaları ve bu gibi süreçlerin takibine istinaden detaylı bilgi birikimine ve deneyime sahip olmakla birlikte, bu bilgi ve deneyimlerini adalet ihtiyacı içerisinde olan müvekkillerine sunma gayreti içerisinde olan avukatlardır. 

​

​

Tazminat Davası Avukatlık Ücreti ve Mahkeme Masrafları

​

Tazminat davalarında avukatlık ücreti ve mahkeme masrafları, kural olarak nispi yani oransal olarak belirlenir. Ancak bu durumun istisnaları da söz konusu olabilmektedir. Örneğin boşanma davalarında ileri sürülen maddi ve manevi tazminat talepleri, tazminatın boşanma davasının ferilerinden olması sebebiyle nispi harca değil, maktu harca tabidir.

​

Ankara Barosu tarafından 2023 yılı için yayınlanan Avukat-İş Sahibi Arasındaki En Az Ücret Çizelgesine göre:

• Sulh hukuk mahkemelerinde açılacak olan maddi ve manevi tazminat davaları için avukatlık ücreti 20.500 Türk Lirasından az olmamak üzere dava değerinin %15'i,

• Nişan bozulmasından dolayı maddi ve manevi tazminat davaları için 20.500 Türk Lirasından az olmamak üzere dava değerinin %15'i,

• Çekişmeli ve maddi manevi tazminat istemli boşanma davaları ile boşanma nedeniyle ayrıca açılacak olan maddi ve manevi tazminat davaları için 44.500 Türk Lirasından az olmamak üzere dava değerinin %15'i,

• Asliye hukuk mahkemeleri ile asliye hukuk mahkemesi ile aynı seviyede diğer mahkemeler nezdinde(tüketici mahkemesi, ticaret mahkemesi, iş mahkemesi gibi) açılacak olan maddi ve manevi tazminat davaları için 23.000 Türk Lirasından az olmamak üzere dava değerinin %15'i,

• Fikri ve sinai haklar hukuk mahkemelerinde görülecek olan maddi ve manevi tazminat istemli tecavüzün önlenmesi davaları için 68.700 Türk Lirasından az olmamak üzere dava değerinin %15'i olarak öngörülmüş ve tavsiye edilmiştir.

​

Türkiye Barolar Birliği tarafından 2023 yılı için yayınlanan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre tazminat davaları için avukatlar tarafından 9.200 Türk Lirasının altında ücret talep edilmesi mümkün değildir. Bunun yanında, aşağıdaki tabloya göre nispi ücret alınması gerekecektir:

​