Delil Hukuk Bürosu
Makale İçeriği:
Anlaşmalı Boşanma Davasında Yargılama Süreci
Anlaşmalı boşanma davasında yargılama süreci, çekişmeli boşanma davasına nazaran oldukça kısa ve zahmetsiz bir süreç teşkil etmektedir. Çekişmeli boşanma davalarında dilekçelerin teatisi aşamaları, ön inceleme sonrasında tahkikat ve sözlü yargılama, karara çıkılması akabinde taraflarca istinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru gibi çeşitli aşamaların tamamlanmasının beklenmesi gerekmekte; bu durum da çekişmeli boşanma davalarının istinaf ve temyiz kanun yollarıyla birlikte ortalama 4-5 yıl kadar sürmesine sebebiyet verebilmektedir. Oysa anlaşmalı boşanma davalarında anlaşmalı boşanma davası tarafların iradelerine uygun olarak hazırlanıp imzalandıktan sonra anlaşmalı boşanmaya dair dava dilekçesi ekinde görevli mahkemeye sunulur ve mahkeme tarafından taraflara tensip zaptıyla birlikte duruşma günü verilir. Anlaşmalı boşanma davalarında genellikle ilk celsede boşanmaya hükmedilir. Tarafların duruşmaya bizzat katılmaları gerekir çünkü anlaşmalı boşanma davasının düzenlenmiş olduğu Türk Medeni Kanunumuzun 166. maddesinin 3. fıkrasının 2. cümlesinde hakimin tarafları bizzat dinlemesinin gerekeceği ifade edilmiştir. Bu nedenle tarafların avukatları yanlarında bulunabilecekse de, kendilerinin de bizzat duruşmaya katılım sağlamaları şarttır.
Türk Medeni Kanunumuzun 166/3. Fıkrasının 2. Cümlesine Göre: "Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır."
Bununla birlikte, anlaşmalı boşanma davasında mahkeme tarafından karar verilmesi başlı başına taraflar arasındaki evlilik birliğini sona erdirmez. Çünkü mahkemece verilen boşanma kararının kesinleştirilmesi gerekmektedir. Bu makalemizde anlaşmalı boşanmaya dair mahkemeler tarafından verilecek olan kararların kesinleştirilmesi için gerekli hukuki prosedürlere ilişkin olarak kısaca bilgilendirmelerde bulunacağız.
Anlaşmalı Boşanmaya Dair Mahkeme Kararının Kesinleştirilmesi
Anlaşmalı boşanmaya dair mahkeme kararının kesinleştirilmesi için aşağıdaki aşamaların eksiksiz bir şekilde izlenmesi gerekmektedir:
Duruşma yapılarak mahkeme tarafından boşanmaya karar verilir,
Mahkeme tarafından gerekçeli karar yazılır,
Gerekçeli kararın taraflara tebliği talep edilir,
Gerekçeli kararın tebliği akabinde tarafların iki(2) haftalık istinaf süreleri söz konusu olacaktır, iki haftalık süre içerisinde kararın istinaf edilmemesi durumunda karar kesinleşir,
Mahkeme dosyasına, verilmiş olan kararın kesinleştiğine dair "kesinleşme şerhi" eklenir
Bu aşamaların herhangi birinde meydana gelen eksiklik veya usule aykırılık, mahkeme tarafından boşanma karar verilmemesine ya da boşanma kararı verilse dahi, boşanma kararının kesinleşmemesine sebebiyet verebilir.
a) Boşanma Kararının Verilmesi
Anlaşmalı boşanma davasının açılması akabinde mahkeme tarafından duruşma günü belirlenir ve tarafların katılımıyla duruşma gerçekleştirilir. Bu duruşmada taraflarca sözlü olarak anlaşmalı boşanma protokolünde yer alan hükümler onaylanır ve bu protokolde yer alan kamu düzenine ilişkin hususlar, hakim tarafından kontrol edilerek değiştirilerek tarafların onayına sunulabilir.
Bu noktada anlaşmalı boşanma davasını incelemekle görevli hakimin, boşanmanın mali sonuçları ile çocukların durumu hususlarında taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Öyle ki hakim, gerek görürse tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir ve bu durumda ancak hakim tarafından yapılan bu değişikliklerin taraflarca kabulü halinde boşanmaya hükmedilir.
b) Gerekçeli Kararın Yazılması
Anlaşmalı boşanma davasında gerçekleştirilen duruşmada mahkemece taraf iradelerine uygun olarak boşanmaya karar verilmesi yeterli değildir. Söz konusu bu karara ilişkin olarak hakim tarafından gerekçeli kararın da yazılması gerekecektir. Gerekçeli karar, hakimin yargılamaya ilişkin vermiş olduğu kararın gerekçelendirildiği karardır ve hem usulen hem de esasa ilişkin olarak yerine getirilmesi gereken önemli bir kuraldır. Boşanma davasında hüküm kurulması akabinde 1(bir) aylık süre içerisinde hakim tarafından gerekçeli kararın yazılması gerekmektedir.
c) Gerekçeli Kararın Tebliği
Mahkeme tarafından hazırlanan gerekçeli kararın tebliğe çıkarılması için tarafların talepte bulunması gerekecektir. Bunun için boşanma davasının tarafı olan eşlerden herhangi biri tarafından gerekçeli kararın tebliğe çıkarılması talepli dilekçe verilebilir ve mahkemenin posta yoluyla tebligat işlemlerini gerçekleştirmesi sağlanabilir. Ayrıca taraflar, mahkeme kalemine bizzat giderek tebligatı elden de alabilir.
c.1) Kararın Elden Tebliğ Alınması
Tarafların kararı elden tebliğ almaları, tebligat adreslerinin değişmiş olması nedeniyle işlemlerin uzaması riskinin ortadan kaldırılmasının istenmesi gibi hallerde söz konusu olabilmektedir. Bunun için taraflar mahkeme kalemine gidip kararı elden tebliğ almak istediklerini belirtebilir ve imza karşılığı gerekçeli kararı elden tebliğ alabilirler. Bu durum genellikle kararın kesinleştirilmesi işlemlerinin hızlandırılması için tercih edilmekte ve elden kararın elden tebliğ alınması ile birlikte istinaftan feragat dilekçesi sunularak aşağıda detaylandıracağımız iki(2) haftalık istinaf süresi beklenilmeksizin kararın kesinleştirilmesinin sağlanması için yapılmaktadır.
c.2) Kararın Tebliğe Çıkarılması
Kararı mahkeme kaleminden elden tebliğ alması mümkün olmayan taraflar, gerekçeli kararın mahkeme tarafından posta yoluyla tebliğe çıkarılmasını talep edebilir ve bu durumda karar kendilerine 7201 sayılı Tebligat Kanunumuza uygun olarak tebliğ edilir.
d) İstinaf Kanun Yoluna Başvuru Süresi
Kararın taraflara tebliği akabinde tarafların tebliğ tarihinden itibaren iki(2) haftalık süre içerisinde istinaf kanun yoluna başvuru süreleri söz konusu olmaktadır. İstinafa başvuru ile dosya görevli bölge adliye mahkemesine gönderilir.
Gerekçeli kararı tebliğ alan taraflar, istinaf kanun yoluna başvurmak istemiyorlarsa zaman kaybetmemek adına istinaftan feragat dilekçelerini mahkemeye sunabilir ve iki haftalık süreyi beklemeksizin dosyaya kesinleşme şerhinin işlenmesini talep edebilirler. Aynı şekilde, iki haftalık süre içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulmaması durumunda da dosyanın kesinleştirilmesi talep edilebilir. Uygulamada birçok mahkeme hakimi istinaftan feragat dilekçelerine uygun olarak işlem yapmakta ve tarafların istinaftan feragat dilekçelerini mahkemeye sunmaları durumunda, iki haftalık istinaf süresini beklemeksizin dosyayı kesinleştirmekteyse de istisnai olarak bazı hakimlerimizin bu uygulamayı kabul etmediği ve istinaf kanun yoluna başvuru süresinin dolmasını tercih ettikleri de unutulmamalıdır.
e) Kararın Kesinleştirilmesi ve Kesinleşme Şerhi
İstinaf kanun yoluna iki haftalık başvuru süresi içerisinde başvurulmamışsa, 2 haftalık yasal süre geçtikten sonra başvurulmuşsa ya da taraflarca istinaftan feragat dilekçesi verilmişse artık mahkeme tarafından anlaşmalı boşanmaya dair verilen boşanma hükmü kesin hüküm teşkil eder. Bu durumda taraflar, kesinleşme şerhinin dosyaya eklenmesini ve boşanma sonrasında tarafların medeni durumlarında meydana gelen statü değişikliğinin nüfusa bildirilmesini talep edebilirler.
Anlaşmalı Boşanma Kararının Kesinleştirilmesi Sürecinde Avukat Yardımı
Anlaşmalı boşanma davasını takip eden avukat meslektaşımız, dosyanın kesinleştirilmesine ilişkin gerekli işlemleri de yapacaktır. Bunun için ayrıca bir avukat ile anlaşılmasına lüzum yoktur. Ancak anlaşmalı boşanma davası sürecini avukat yardımı olmaksızın gerçekleştiren taraflar, gerekçeli kararın tebliği ve kesinleştirme sürecini bizzat kendileri sağlamak durumundadır.
Anlaşmalı Boşanma Sonrasında İcra Takibi
Anlaşmalı boşanma davası sonucunda protokolde yer alan hak ve alacakların diğer eş tarafından yerine getirilmemesi halinde kararın icrasının yasal yollarsa sağlanması gerekir. Örneğin anlaşmalı boşanma protokolünde ve mahkemece verilen hükümde bir eşin yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ya da tazminat vb. boşanmanın ferilerine ilişkin hususların yer alması durumunda, bu kararın icrasına ilişkin olarak nafaka alacaklısı eş tarafından ilamlı icra takibi yoluna başvurulabilir.
Anlaşmalı boşanma davasında verilen hükmün icra takibine konu edilebilmesi için, hükmün kesinleşmiş olması ve dosyaya kesinleşme şerhinin eklenmiş olması gerekecektir. Aksi takdirde icra edilebilir bir ilamdan söz edilemeyecektir.
