Delil Hukuk Bürosu
Makale İçeriği:
Boşanma Davası Nedir?
Boşanma; ölüm, gaiplik ve cinsiyet değiştirme gibi evlilik birliğini sona erdiren sebeplerden birisidir. Boşanma davaları, çekişmeli boşanma davası veya anlaşmalı boşanma davası olarak açılabilmektedir. Boşanma davasının anlaşmalı veya çekişmeli olarak açılması, aşağıda detaylı olarak açıklayacak olduğumuz üzere davanın sonuçlanma süresi açısından son derece önem arz etmektedir.
Yalnızca mahkeme tarafından verilebilmekte olan boşanma kararı ile birlikte, çiftin hukuki statüsü değişmekte ve tarafların aralarındaki evlilik birliği hukuken sona ermektedir.
Bununla birlikte, çekişmeli boşanma davası da kanunda sınırlı olarak sayılmış olan boşanma sebeplerinden birine dayanarak açılmalıdır. Çekişmeli boşanma davaları:
Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası,
Zina(Aldatma) nedeniyle boşanma davası,
Suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürme sebebiyle boşanma davası,
Terk nedeniyle boşanma davası,
Hayata kast, onur kırıcı davranış veya pek kötü muamele nedeniyle boşanma davası,
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası
olarak sayılabilir.
Bu makalemizde boşanma davalarının süresi hususunu işleyecek olduğumuzdan dolayı, boşanma davaları ve boşanma sebepleri hakkında daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki makalelerimizi inceleyebilirsiniz:
Boşanma Davaları Ne Kadar Sürer?
Boşanma davalarının süresi, davanın anlaşmalı veya çekişmeli açılmış olmasına göre farklılık göstermektedir.
Uygulamada:
Anlaşmalı boşanma davaları ortalama 1 ile 3 ay arasında sonuçlanabilmektedir.
Çekişmeli boşanma davaları ise istinaf ve temyiz süreçleri ile birlikte ortalama 3 ile 5 yıl arasında sonuçlanabilmektedir.
Aşağıda, sürelerin niçin bu kadar sürdüğü hususunu her iki dava türü açısından ayrı ayrı işleyerek bu duruma bir açıklık getirmeye çalışacağız.
a) Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Anlaşmalı boşanma davaları, uygulamada ortalama olarak 1 ile 3 aylık bir süre içerisinde sonuçlanabilmektedir. Anlaşmalı boşanma davasında anlaşmalı boşanma protokolünün hazırlanması akabinde dava dilekçesi nöbetçi aile mahkemesine sunulur ve gerekli harç ve masraf ödemeleri gerçekleştirilir.
Anlaşmalı boşanma protokolünün dava dilekçesi ekinde mahkemeye sunulması akabinde mahkeme tarafından tensip zaptı düzenlenir ve duruşma günü belirlenerek taraflara tebliğ edilir. Taraflar duruşma gününde mahkeme salonu önünde hazır olurlar ve duruşmaya bizzat katılmak suretiyle anlaşmalı boşanma protokolünde yer alan hususları sözlü onayladıklarını sözlü olarak hakim huzurunda bildirir ve tutanağa geçirirler. Akabinde mahkeme tarafından anlaşmalı boşanmaya dair hüküm kurulur. Anlaşmalı boşanmaya dair hükme ilişkin gerekçeli kararın yazılması sonrasında gerekçeli kararın tebliğe çıkarılması ve kararın kesinleştirilmesi gerekmektedir.
Burada bilinmesi gereken iki önemli husus vardır:
Taraflar anlaşmalı boşanma davası duruşmasına bizzat katılmak durumundadır. Çekişmeli boşanma davalarının aksine tarafların kendileri yerine avukatlarının duruşmaya katılması ve beyanda bulunması yeterli değildir.
Anlaşmalı boşanma davasında duruşmada boşanma hükmünün kurulması ile birlikte karar kendiliğinden kesinleşmemektedir, yani taraflar arasındaki evlilik birliği bir süre daha devam eder. Boşanma kararının kesinleşmesi için gerekçeli karara ilişkşin tebligat sürecinin takibi sağlanmalı ve sürecin sonucunda kesinleştirme talebi dilekçe ile mahkemeye sunulmalıdır. Taraflar anlaşmalı boşanma davasının duruşması sonrasında boşanmanın kendiliğinden gerçekleştirileceği yanılsamasına kapılmamalı ve gerekli usuli işlemleri yerine getirmelidir.
Yukarıda açıklamış olduğumuz süreç, mahkemeden mahkemeye değişiklik gösterebilmektedir. İş yükü diğer aile mahkemelerine nazaran daha az olan bazı mahkemeler, diğerlerine nazaran çok daha yakın tarihlere duruşma günü verebilmekte ve boşanma sürecini tebligat süreleri ile birlikte 1 ay içerisinde sonlandırabilmektedir. Ancak özellikle büyükşehirler açısından duruşma gününün genellikle 2-3 ay sonrası bir tarihe verildiği görülmektedir. Bu durum büyükşehirlerdeki mahkemelerin iş yüklerinin çok daha yoğun olmasından ileri gelmektedir.
b) Çekişmeli Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Çekişmeli boşanma davaları, istinaf ve temyiz süreçleri ile birlikte ortalama 3-5 yıl arasında bir sürede sonuçlanabilmektedir. Yaşanılan bu zaman kaybı nedeniyle genellikle çiftlere, makul ve karşılıklı saygı sınırları içerisinde bir anlaşma zemini mevcutsa, anlaşmalı boşanma yolunun tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.
Çekişmeli boşanma davasında öncelikle dilekçelerin teatisi aşaması söz konusu olur ve taraflar, karşılıklı olarak dava, cevap, cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçelerini mahkemeye sunarlar. Eğer kendisine karşı dava açılmış olan davalı taraf, karşı dava açmak niyetinde ise cevap dilekçesi ile birlikte karşı dava dilekçesi de sunabilir; ancak kafa karışıklığı yaratmamak adına bu süreci özetlemekle yetiniyoruz.
Dilekçelerin teatisi aşamasının tamamlanması sonrasında mahkeme tarafından ön inceleme duruşması için gün verilir ve delil dilekçelerinin sunulması için de süre verilir. Yapılacak olan ön inceleme duruşmasında dava şartları ve ilk itirazlara ilişkin eksik bir hususun olmadığının tespiti ile birlikte tahkikat aşamasına geçilir.
Tahkikat aşamasında yapılacak olan duruşmalarda tanıklar dinlenir, müzekkere yazılması gereken yerlere müzekkere yazılır ve müzekkere yazılarına cevap beklenir. Bir aksilik çıkmaması halinde 3-5 duruşmada tahkikat aşaması sonlandırılabilir. Ancak yapılacak olan bu duruşmaların arasında haftalar ve hatta genellikle aylar geçer ve bu nedenle yalnızca ilk derece mahkemesinde hüküm kurulması dahi en azından 1 sene kadar sürer. Sonrasında istinaf ve temyiz yollarına başvurulması halinde boşanma kararının kesinleşmesi 3-5 yıl kadar sürebilmektedir.
Boşanma Davalarında Sürecin Hızlandırılması İçin Neler Yapılabilir?
Boşanma davalarında sürecin mümkün olan en hızlı şekilde yürütülmesi için alanında uzman bir boşanma avukatı ile çalışılması tavsiye edilmektedir. Esasında ülkemizde "boşanma avukatı" ya da "ceza avukatı" gibi avukatların yalnızca belirli alanda uzmanlaşması durumu söz konusu değildir ve her avukat, usulüne uygun bir şekilde yetkilendirildiği her türlü işi yapabilmektedir. Ancak boşanma davalarına ilişkin bilgi ve deneyim sahibi olan avukatlara halk arasında boşanma avukatı denilmektedir ve bu anlamıyla boşanma avukatları, mahkeme kalemleri ile ne şekilde iletişim kurulması gerekir, duruşma günlerinin öne çekilmesi için ne yapılmalıdır, çekişmeli boşanma davalarında tahkikat aşamasının seri bir şekilde tamamlanması için hangi hususlara dikkat edilmelidir sorularının çözümüne dair bilgi sahibi olan kişilerdir.
Kısaca bazı örnekler vermek gerekirse, boşanma sürecinin hızlandırılması için aşağıdaki şekilde aksiyon alınabilir:
Anlaşmalı boşanma davasının açılması akabinde tensip zaptı hazırlanmadan mahkeme kalemine gidilerek duruşma günü alınabilmesinin mümkün olup olmadığı sorulabilir, duruşma gününün öne çekilmesini gerektirecek nitelikte herhangi bir aciliyet durumu varsa, bu durum sözlü olarak bildirilebilir ya da bu yeterli olmazsa talep dilekçesi hazırlanarak talep dilekçesi ekinde aciliyet durumunu ispatlar nitelikte belgeler(uçak bileti vb.) dosyaya sunulabilir. Anlaşmalı boşanma davasının duruşması tamamlandıktan sonra gerekçeli kararın yazılması akabinde derhal mahkeme kalemine gidilerek gerekçeli kararın elden tebliğ alınması sağlanabilir. Böylece tebligat süreci sebebiyle yaşanacak kayıp ortadan kaldırılabilir. Ayrıca uygulamada bazı aile mahkemesi kalemleri ve hakimleri istinaftan feragat dilekçelerini de kabul etmektedir. Bu nedenle istinaftan feragat dilekçesi verilerek dosyaya kesinleşme şerhi düşülmesi de talep edilebilir.
Çekişmeli boşanma davalarında ise tahkikat sürecinin hızlı tamamlanması için tanıklar duruşmada hazır edilip dinletilir. Ayrıca müzekkere yazılması gereken kişi ve kurumlara gerekli müzekkere yazılarının yazılıp yazılmadığı ve usulüne uygun olarak tebligatın sağlanıp sağlanmadığı hususları ile müzekkere yazılarına verilecek olan cevapların takibinin dikkatli bir şekilde yapılması, ciddi bir süre kaybını ortadan kaldıracaktır. Yine de çekişmeli boşanma davalarının, ne kadar hızlı yürütülseler de anlaşmalı boşanma davalarına nazaran çok daha uzun süren davalar olduğu unutulmamalıdır.
