Delil Hukuk Bürosu
Makale İçeriği:
Veraset İlamı(Mirasçılık Belgesi) Nedir?
Mirasçılık belgesi ya da diğer adıyla veraset ilamının alınması, mirasbırakanın(murisin) ölümü akabinde cenaze işlemleri gibi acele durumlardan sonra miras mallarının mirasçılar üzerine intikali için gerçekleştirilmesi gereken ilk işlemlerden biridir. Çünkü miras hakkının doğması için mirasçılık belgesinin alınması gerekmiyor olsa dahi, mirasçılık belgesinin alınmasıyla birlikte mirasçılar tarafından üçüncü kişiler nezdinde hak ve talepler ileri sürülebilecektir.
Mirasçılık Belgesi(Veraset İlamı) Niçin Alınır?
Miras hukukumuza göre ölenin yani mirasbırakanın mirasçıları, murisin ölüm olayı ile birlikte, miras malları üzerinde miras hükümlerine göre belirlenecek paylarla mülkiyet hakkı sahibi olurlar. Dolayısıyla mirasçıların miras haklarının doğabilmesi için ayrıca kurucu nitelikli bir işlem yapılması gerekmez. Ancak kimlerin mirasçı olduğu ve mirasçıların miras paylarının ne kadar olduğu hususunun açığa çıkarılması gerekmektedir. Yani genel hatları itibariyle mirasçılık belgesi, miras hakkının doğması için kurucu nitelikte olmasa da bu hakkı üçüncü kişi ve kurumlara bildirici nitelik taşımaktadır.
İşte mirasçılık belgesi, diğer adıyla veraset ilamı da tam olarak bu amaca hizmet etmektedir. Mirasçılık belgesi, yetkili makamlar tarafından mirasçılara verilen ve mirasçıların mirasçılık sıfatı ile miras paylarını gösteren belgedir. Sulh hukuk mahkemesi veya noterliklerce verilen mirasçılık belgesinde kimlerin mirasçı olduğu ve mirasçıların paylarının ne kadar olduğu bilgisi yer almaktadır. Bu nedenle mirasın paylaşım davası, ortaklığın giderilmesi davası, muris muvazaasına(mirastan mal kaçırma) ilişkin davalar ve benzeri miras hukuku davalarından önce veraset ilamının alınması gerekmektedir.
Türk Medeni Kanunumuzun "Mirasçılık Belgesi" Başlıklı 598. Maddesine Göre: "Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir. Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir. Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır."
Kimler Mirasçılık Belgesi Talebinde Bulunabilir?
Mirasbırakanın miras hukuku hükümlerine göre yasal mirasçısı olan kişiler ile bizzat mirasbırakan tarafından usulüne uygun olarak hazırlanan vasiyetname veya miras sözleşmesi gibi bir ölüme bağlı tasarruf ile atanmış mirasçılar tarafından mirasçılık belgesi almak için başvuru yapılabilir. Aynı şekilde murise yönelik olarak talepte bulunacak olan alacaklı ve hak sahipleri de mahkemeden veraset ilamının çıkarılması talebinde bulunabilecektir. Örneğin murise karşı açılmış olan dava süresi içerisinde murisin vefatı halinde murisin mirasçılarına husumet yöneltmek isteyen davacıya, veraset ilamı için talepte bulunması ve veraset ilamını alması için süre verilebilir. Bu tarz detay hususlar için mutlaka alanında uzman bir miras avukatı ile görüşülmesini tavsiye etmekteyiz.
Mirasçılık Belgesi Talebi İçin Gereken Belgeler
Veraset ilamı alabilmek için başvuru öncesinde tüm gerekli evrakın hazır edilmesi, sürecin hızlı işletilmesi için son derece önemlidir. Dolayısıyla veraset ilamına ilişkin olarak başvuruda bulunmak isteyenlerin öncelikle aşağıdaki belgeleri hazır etmelerini tavsiye etmekteyiz:
Ölüm Belgesi,
Nüfus Kayıt Örneği,
Nüfus Cüzdanı Fotokopisi,
Veraset İlamı Talep Dilekçesi
Veraset İlamı(Mirasçılık Belgesi) Nasıl ve Nereden Alınır?
Mirasçılık belgesi, noter veya sulh hukuk mahkemesinden alınabilmektedir. Noterden mirasçılık belgesi alınması, sulh hukuk mahkemesine nazaran çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilebildiği için genellikle mirasçılar tarafından noter yolunun tercih edildiği görülmektedir.
a) Noter Yoluyla Mirasçılık Belgesi Alınması
Kanunun eski halinde mirasçılık belgesi verme yetkisi yalnızca mahkemelere tanınmışken, Türk Medeni Kanunumuzda yapılan değişiklikle mahkemelerin iş yükünü hafifletmek ve süreci mirasçılar lehine olacak şekilde hızlandırmak adına bu yetki noterlere de verilmiştir. Ancak noterler tarafından her halde mirasçılık belgesi verilmesi mümkün değildir. Çünkü noter, mahkemenin sahip olduğu bir takım inceleme yetki ve ayrıcalıklarına sahip değildir. Bu ve başka nedenlerle aşağıdaki hallerde noterler tarafından mirasçılık belgesi verilememektedir:
Nüfus kayıtlarından mirasbırakan ile mirasçı arasındaki soybağının tespit edilememesi hali gibi mirasçılık durumunun yeterli düzeyde tespit edilemediği haller,
Yabancılar tarafından mirasçılık belgesi talebinde bulunulması,
Mirasçılık belgesi düzenlenebilmesi adına bilirkişi, tanık vb. deliller yardımıyla incelemelerde bulunulmasının gerektiği haller,
Mirasbırakan ile mirasçıların birinin veya bir kısmının ölüm tehlikesi altında kaybolduğu veya birlikte vefat ettikleri vb. durumlarda bireylerin ölüm olayının zamanının tespit edilememesi halleri,
Bunlara benzer durumlarda noter tarafından mirasçılık belgesi çıkarılamayacağı için, mirasçılar tarafından mutlaka mahkemeye başvurulması gerekmektedir.
b) Sulh Hukuk Mahkemesine Başvuru Yoluyla Mirasçılık Belgesi Alınması
Mirasçılık belgesi, yukarıda saymış olduğumuz birçok nedenden dolayı noter vasıtasıyla alınamamaktadır. Özellikle Almanya ve Belçika gibi ülkelerde yaşayan ve Türk vatandaşlığından çıkmış olan örneğin mavi kartlı vatandaşlar, konsolosluk veya noter aracılığıyla veraset ilamı alamayabilmektedirler. Bu gibi durumların varlığı halinde veraset ilamının alınabilmesi için yetkili sulh hukuk mahkemesine başvurulması gerekmektedir.
b.1) Mahkemeye Başvuru Halinde Avukat Yardımı
Veraset ilamının(mirasçılık belgesi) sulh hukuk mahkemesine başvuru yoluyla alınması durumunda da vatandaşlar bu işlemlerini avukat yardımı olmaksızın gerçekleştirebilirler. Ancak mirasçılık belgesinin sulh hukuk mahkemesinden talep edilecek olması halinde olası hak kayıplarının önüne geçilebilmesi adına mutlaka bir miras avukatının hukuki desteğinden faydalanılmasını talep ediyoruz. Zira notere yapılacak olan başvurunun aksine, sulh hukuk mahkemesine yapılacak olan başvuru bir çeşit çekişmesiz yargı işi niteliğinde olup, yargı işlerine ilişkin usul ve esas hükümleri gündeme gelebilmektedir. Özellikle noterden mirasçılık belgesi almayı deneyip alamayanlar, örneğin öncelikle nüfus kaydının düzeltilmesi vb. davaları açmaları gerekenler açısından bir miras avukanının profesyonel hukuki danışmanlık ve dava temsil hizmeti edinmesi önem arz etmektedir. Detaylı bilgi ve randevu için bizimle iletişime geçin.
b.2) Yetkili ve Görevli Mahkeme
Mirasçılık belgesinin mahkemeye başvuru yoluyla alınması halinde görevli mahkemeden zaten bahsetmiştik. Yukarıda da belirtmiş olduğumuz gibi mirasçılık belgesinin alınmasına dair çekişmesiz yargı işlerine bakmakla görevli mahkeme, sulh hukuk mahkemesidir.
Mirasçılık belgesi başvurusu için yetkili mahkeme ise mirasbırakanın son yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesi veya mirasçılardan her birinin yerleşim yeri sulh hukuk mahkemesidir.
Mirasçılık Belgesi(Veraset İlamı) Almak İçin Avukat Yardımı Gerekir mi?
Yukarıda açıklamış olduğumuz üzere noterden mirasçılık belgesi alınabilmesi için bir avukatın hukuki yardımlarından faydalanmak zorunlu değildir. Bu işlem oldukça basit olduğu için yukarıda saymış olduğumuz belgelerle birlikte tek başınıza da gidip mirasçılık belgesi alabilirsiniz.
Ancak noterden mirasçılık belgesi alınamayan hallerde sulh hukuk mahkemesine başvurmadan önce ve süreç boyunca mutlaka bir avukatın profesyonel hukuki desteğinden faydalanmanızı tavsiye etmekteyiz.
Bunun yanında mirasçılık belgesinin alınması akabinde yapılacak olan işlemlerin avukat yardımı olmaksızın doğru bir şekilde yapılması, hukuki usul ve esaslar ile prosedürlerin işleyişini bilmeyen vatandaşlar açısından çok büyük sıkıntılara sebebiyet verebilmektedir.
Örneğin mirasçılık belgesinin iptali, vasiyetnamenin iptali, vasiyetnamenin tenfizi, miras paylaşım davası, miras paylaşım sözleşmesi, ortaklığın giderilmesi davası, terekenin tespiti davası, kardeşler arasında miras paylaşımı, reddi miras, tenkis davası, muris muvazaası gibi miras hukukuna ilişkin iş ve işlemlerin mutlaka avukat yardımı ile yürütülmesi tavsiye edilmektedir. Aksi takdirde çok büyük çaplı hak kayıpları gündeme gelebilmektedir.
Mirasçılık Belgesinin(Veraset İlamının) İptal Edilmesi
Türk Medeni Kanunumuzun 598. maddesine göre mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir ve ölüme bağlı tasarrufların iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır. Mirasçılık belgesinin gerçek hak durumunu yansıtmadığını düşünen ilgililer tarafından mirasçılardan her birinin yerleşim yeri asliye hukuk mahkemesinde veraset belgesinin iptaline ilişkin dava açılabilecektir.
Mirasçılık belgesi alınması işlemi çekişmesiz bir yargı işiyken, mirasçılık belgesinin iptali istemiyle asliye hukuk mahkemesine yapılacak olan başvuru çekişmeli bir yargı işidir, dolayısıyla mirasçılık belgesinin iptali istemli dava dilekçesinde diğer mirasçılara husumet yöneltilmesi gerekmektedir.
Mirasçılık belgesinin iptaline ilişkin detaylı bilgi için, konuya dair makalemizi okuyabilirsiniz: Mirasçılık Belgesinin İptali Davası
Veraset İlamı Alındıktan Sonra Miras Mallarının İntikali İçin Yapılması Gereken İşlemler
Mirasçıların murisin ölümünü öğrenmeleri akabinde ilk yapmaları gereken iş veraset ilamını almalarıdır. Ancak veraset ilamının alınmasıyla birlikte miras malları mirasçılara geçmemektedir. Bunun için gerekli işlemlerin de gerçekleştirilmesi gerekir. Öncelikle mirasçıların kendi aralarında anlaşmaya varma ihtimalleri üzerine görüşme yapmaları gerekmektedir. Eğer mirasçılar kendi aralarında anlaşabiliyorlarsa, veraset ilamındaki payları oranında paylaşımın gerçekleştirilmesi için gerekli vergileri yatırıp intikali sağlayabilirler. Miras mallarının mirasçılara intikali işlemleri hakkında detaylı bilgi edinmek için, konuya ilişkin makalemizi inceleyebilirsiniz: Miras Mallarının Mirasçılara İntikali
Ancak mirasçılar anlaşmaya varamıyorlarsa ya da veraset ilamında yer alan paylaşımdan farklı bir paylaşım gerçekleştirmeyi planlıyorlarsa, mutlaka miras taksim sözleşmesi düzenlemeleri ya da miras paylaşımına ilişkin olarak miras taksimi davası ya da ortaklığın giderilmesi davası, muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası gibi davaları açarak sürecin hukuki bir şekilde yürütülmesini sağlamaları gerekmektedir. Bu tip hukuki süreçlerin profesyonel bir şekilde yürütülmemesi nedeniyle çok büyük hak kayıpları ve zaman kaybı yaşanabilmektedir.
